Onze vertering houdt ons elke dag bezig. Dat merk je zelfs aan ons taalgebruik. Soms ligt er iets ‘als een baksteen op onze maag’, hebben we ‘iets op onze lever liggen’ of moeten we nodig ‘onze gal eens spuwen’. Veel mensen beseffen ook niet hoeveel van onze organen bijdragen aan onze vertering. Beter verteren start in onze mond, bij onze speekselklieren, die het eerste verteringssap aanleveren. In deze blog wil ik het graag eens hebben over de cruciale impact die 3 belangrijke organen – de maag, pancreas en milt – hebben op je spijsvertering, maar ook op je algehele fysieke en mentale gezondheid. Want bij verteren denken we al te vaak enkel aan onze darmen.
Alle verteringsprocessen die zich afspelen voor de darm en die niet goed verlopen hebben een negatieve impact op wat er zich in de darm afspeelt. Dit kan je nooit helemaal oplossen door wat darmbacteriën in te nemen in de vorm van probiotica of andere supplementen. Dit werkt als een druppel op een hete plaat. Dus laat ons beginnen bij het begin van je verteringsproces.
Centrum voor balans
De maag, de milt en de pancreas vormen een trio die niet toevallig het centrum van ons lichaam bemannen. Ze zijn van groot belang bij het behouden van onze fysieke en mentale balans. Onze fysieke conditie hangt dus voor een stuk af van hun functioneren, maar ook ons emotioneel gedrag en ons denken. Voor ons lichaam, brein en hart is dit dus een heel belangrijk orgaan.
Maag en mentaal welzijn
De maag begeleidt ons voedsel, nadat het gekauwd en doordrongen van speeksel via de slokdarm is gearriveerd, verder naar beneden in ons lichaam voor verdere vertering. De maag staat in voor het verteren van eiwitten. Maagzuur speelt hierbij een essentiële rol.
De verschillende organen van ons verteringsproces maken enzymen. Enzymen kan je vergelijken met scharen. Deze scharen of enzymen knippen onze voeding in kleinere deeltjes. Hiervoor zijn heel veel verschillende soorten scharen of enzymen nodig.
Zo wordt in de maag het enzyme ‘pepsine’ gemaakt en dit heeft als taak de eiwitten in onze voeding te splitsen in kleinere eiwitdeeltjes. Het speelt dus een belangrijke rol bij beter verteren. Bovendien doodt ons maagzuur ongenode micro-organismen om ons te beschermen tegen ziekte en helpt dit maagzuur om moeilijk verteerbare mineralen oplosbaar te maken zodat ze in de darm opgenomen kunnen worden.
De maag heeft een vaak onderschatte impact op ons mentaal welzijn. Bedenk maar eens hoe misselijkheid, maagpijn of maagzuuroprispingen je gemoed kunnen beïnvloeden. En andersom, besef je dat je maag vaak in de knoop geraakt van gepieker? Het is niet voor niets dat mensen die gebukt gaan onder heel veel stress veel gevoeliger zijn aan maagproblemen zoals maagzweren. Net als ons voedsel moeten ook onze gevoelens en dagdagelijkse mentale processen ‘verteerd’ worden. Als ze niet worden verwerkt, blijven ze oprispen of leggen ze je verteringsorganen als het ware in de knoop. Beter verteren heeft dus evengoed te maken met mentale processen als fysieke.
Pancreas als sapjes- en enzymenmaker
De pancreas of alvleesklier heeft twee belangrijke functies. Het is een orgaan dat spijsverteringssappen maakt en ook hormonen maakt om onze bloedsuikerspiegel te regelen.
De spijsverteringssappen worden al aangemaakt vanaf dat we voedsel zien, ruiken of proeven. Het bevat bicarbonaat om de zure maaginhoud te neutraliseren en alvleesklierenzymen, die elk hun specialiteit hebben wat het verteren, of verkleinen, van bepaalde voedingsbestanddelen betreft, bv. vetten, eiwitten of koolhydraten. De verteringssappen van de pancreas komen vrij in onze darm. Ze werken in op ons voedsel in de 12-vingerige darm. Er wordt wel 1,2 liter van geproduceerd per dag. Naast pancreassap produceert de alvleesklier ook het hormoon insuline. Dit hormoon zal het suikergehalte in onze bloedbaan regelen. Met behulp van dit stofje zorgt de alvleesklier ervoor dat onze bloedsuikerspiegel stabiel blijft en dat onze brandstofvoorraad toereikend is. In deze blog houden we het bij het verteringsproces. Wil je meer lezen over de verwerking van suiker? Lees dan onze blog over de impact van suiker op onze gezondheid.
Mild voor onze milt
De milt is het hoofdorgaan van ons lymfestelsel. Het bewaart mineralen, zoals ijzer, in het bloed en controleert het evenwicht tussen ons immuunsysteem en het ons omringende milieu. Bovendien helpt ons om ‘oude’ bloedcellen te recycleren en speelt een belangrijke rol bij de vorming van de witte bloedcellen, vooral de lymfocyten. De milt speelt hiermee een belangrijke rol in onze immuniteit. Deze lymfocyten vormen namelijk een natuurlijke afweer tegen schadelijke stoffen, virussen en bacteriën die ons lichaam kunnen beschadigen.
Een heel belangrijke taak van de milt is het bewaren van de vochtbalans in en tussen onze lichaamscellen, zodat al onze cellen elastisch en krachtig blijven.
Bijkomend voor de vrouwen stuurt de milt de rondingen van onze lichaamsvorm en helpt bij de melkvorming in de borstvoedingsperiode. Het evenwicht in de menstruatiecyclus wordt mede bepaald door de milt. Mentaal gezien heeft de milt een grote invloed op de mate waarin we in staat zijn mild te zijn voor onszelf en voor anderen. Energetisch gezien hoort de milt als orgaan, samen met de maag en pancreas, bij het element aarde: moeder aarde.
Optimaal of beter verteren
Voor een optimale spijsvertering is het belangrijk dat deze en andere organen naar behoren functioneren in je lichaam. Maar wat versta je precies onder een ‘optimale spijsvertering’? Wanneer je vertering verloopt zoals het hoort, vallen voedingsmiddelen je niet te zwaar en beweegt je voedsel vlot mee met de zwaartekracht, van boven naar beneden.
Verloopt je vertering problematisch, dan kunnen voedingsmiddelen gaan oprispen, kan maagzuur weer omhoog komen en kan je lucht in je maag krijgen waardoor je gaat boeren. Een bijkomend gevolg is ook dat je onvoldoende energie en bouwstoffen uit je voeding zal opnemen. Dat maakt dat je je het ene moment vitaal kan voelen en het andere moment weer heel slaperig. Vooral na de middag volgt dan steevast een namiddagdipje. Vaak is dit het gevolg van een gespannen maag en pancreas. Een tekort aan voedingstoffen, zelfs bij iemand met overgewicht, noemen we ‘Westerse ondervoeding‘. Dit leidt tot allerlei chronische ziekten.
Voor sommige mensen lijkt het misschien heel raar als een complementair werkend hulpverlener een heleboel symptomatische klachten ineens kan oplossen door enkel de vertering te gaan herstellen. Maar eigenlijk is dit heel logisch. Met een optimale vertering ga je immers alle voedingsstoffen en energie uit je voeding opnemen, waardoor je lichaam alle ingrediënten krijgt om je zelfgenezend vermogen aan te spreken en te voeden. Herstel is dan het logische gevolg.
Emotionele impact
Goed functionerende organen hebben uiteraard niet alleen invloed op onze fysiek maar ook ons mentaal functioneren. Deze impact wordt vaak onderschat. Zijn maag, pancreas en milt in balans, dan voelen we gemakkelijker empathie en zijn we mild voor onszelf en anderen. Het wordt dan gemakkelijker om zelfliefde en -waardering te voelen. We hebben dan het gevoel ons leven in handen te hebben en respecteren wie we zijn en wat we doen. Hierdoor kunnen we onze stabiliteit bewaren in eender welke situatie. Zo kunnen we ook helder nadenken en duidelijke begrippen en concepten vormen of begrijpen. We zijn dan meer in staat het leven te zien als kinderen: nieuwsgierig en verwonderd. Het spreekt voor zich dat dit helpt om meer van het leven te houden.
Een manier voor mij om me met die energie te verbinden, is door te mediteren. Een stilzittende meditatie brengt in het begin vaak stress. Actieve meditaties daarentegen brengen rust en tegelijkertijd ook veel speelsheid. Dergelijke meditaties geven vaak ruimte aan heel wat vastzittende gevoelens, die dan gewoon vanzelf vrij komen.
Problemen met deze organen
Maagklachten kunnen heel zwaar doorwegen op onze fysieke en mentale gesteldheid. Vandaar de talloze uitdrukkingen met het woordje ‘maag’ erin. Of het nu zuur is of pijn of misselijkheid, het kan je dag behoorlijk naar de knoppen helpen. Bovendien heb je intussen geleerd dat maagzuur ook een belangrijke schakel is in onze immuniteit.
Problemen met deze drie organen zorgen vanzelfsprekend ook voor een boel fysieke en mentale problemen. Maakt je pancreas bv. onvoldoende enzymen aan, dan kan je verteringsproblemen krijgen en dus een tekort aan belangrijke voedingsstoffen en vitaminen. Die enzymen zorgen er namelijk voor dat die in onze dunne darm kunnen worden opgenomen zodat ze als bouwstoffen kunnen dienen voor ons hele lichaam. Het te weinig of te veel aanmaken van insuline zorgt ook voor bekende problemen. Mensen met diabetes weten daar alles van.
Een te zwakke milt veroorzaakt dan weer slap en opgeblazen bindweefsel en het ophouden van vocht in het lymfestelsel. Dat kan je ledematen erg zwaar maken. Het kan er ook voor zorgen dat we een gelige gelaatskleur krijgen. Maar ook mentaal kan een onbalans van de milt voor problemen zorgen. Het kan leiden tot zuchten en piekeren of zorgen voor een overdreven sceptische houding en de neiging om onszelf in een slachtofferrol te steken. We kunnen gaan klagen en ons een pion voelen van anderen en de buitenwereld. Het kan ook gevoelens zoals wantrouwen, argwaan en jaloezie in de hand werken. We worden vaak ook heel streng voor onszelf.
Herstellen van deze organen
Het is dus duidelijk dat deze drie organen een belangrijke rol spelen in ons dagelijks functioneren en dat we er goed zorg voor moeten dragen door ze alles te geven wat ze nodig hebben. Beter verteren is dus van essentieel belang voor je lichaam en geest. De balans van dit trio organen herstellen, kan ervoor zorgen dat je je terug goed in je vel voelt en je weer een zonnetje in huis wordt. Je zal voelen dat je tegelijkertijd krachtig, veerkrachtig en mild bent, zowel voor jezelf als je omgeving.
De volgende voedingsmiddelen helpen je beter verteren en kunnen je ondersteunen om je maag, milt en pancreas te herstellen:
Granen:
- (zoete) gierst
- zoete rijst
- mochi
Bonen:
(op voorwaarde dat ze heel gaar bereid worden)
- kikkererwten
- grote linzen
- kievietbonen (pintobonen)
- gele sojabonen (liefst gefermenteerd)
Zaden en noten:
- pompoenpitten
- fenegriek
- zoete amandelen
- hazelnoten
- pijnboompitten
Zeewieren:
- arame
Groenten:
- ronde koolsoorten, zoals witte kool
- (rode) ajuin
- pompoen
- pastinaak
- knolvenkel
- gele rapen
- zoete aardappel
- koolraap
Fruit:
- meloen
- kweepeer
- peer
- perzik
- zoete appel
Zoete smaakmakers:
- kaneel
- saffraan
- amasake
- maiskolven
- zoethout
- gerst- en rijststroop
Dranken:
- zoete groentedrank
- wortelsap
- kamillethee
- gierstthee
- mu-thee
- maïshaarthee
Bereidingswijze:
- koken in een (hoge)drukpan
- nishime (waterloos koken)
- stoomkoken
Gebruik wat vaker de bovenvermelde voedingsmiddelen en bereidingswijze en de impact op je maag, pancreas en milt zal je snel gaan merken. Het voeden van deze organen zal je drang naar suikers vanzelf verminderen en bovendien zal jij je snel ook mentaal veel beter in je vel voelen!
Beter verteren kan je leren
Wil je graag meer weten over hoe je je spijsvertering in balans kunt brengen? Bestel dan ons starttraject ‘BETER verteren’. Daarin ga je zelf aan de slag om in 5 weken je vertering te herstellen met behulp van een concreet stappenplan, instructievideo’s, voedingsschema’s en voedingsmiddelenlijsten. Heb je al lang last van verteringsklachten en wil je liever wat persoonlijke begeleiding om hier vanaf te geraken? Plan dan gauw eens een online consult in.
Volg je al een traject bij 3-isOne? Dan vind je het misschien leuk om je ervaringen te delen met gelijkgezinden in onze besloten Facebookgroep.
