Hormonen zijn boodschappers. Dus ook uit de hormonendans kunnen we iets leren. Dit kan een mooie, harmonieuze dans zijn die ritmisch beweegt. Maar het kan ook een chaotische dans zijn. Hierover krijg ik regelmatig vragen. Daarom geef ik je in dit artikel graag wat verduidelijking en tips over je hormonen.
Tijdens de overgang of in de menopauze je gewicht in balans houden, is voor velen een hele uitdaging! Het zijn vooral je stresshormonen die daarin een belangrijke rol spelen. Die zijn trouwens ook erg belangrijk bij premenstruele problemen. Daarom is deze blog interessant voor alle vrouwen. En uiteraard ook voor alle mannen die samenleven met een vrouw.
De overgang en overgangskilo’s
Vanaf je 40 krijgen veel vrouwen last van vetopstapeling op plaatsen waar die er eerder niet was. Er verandert heel wat op gebied van de hormonen en dat is te voelen in het lichaam, maar ook op mentaal en emotioneel vlak. Een levensfase wordt afgesloten en er ontvouwt zich een nieuwe. In de oude culturen kreeg een vrouw vanaf dat moment veel meer aanzien. Ze werd dan de wijze vrouw aan wie iedereen in de stam raad en advies kwam vragen. In onze maatschappij is het de periode waarin veel vrouwen gaan doen wat ze al lang met hun leven wilden doen.
De overgang bestaat uit 4 fasen
- Premenopauze – Dit is de fase vóór de menopauze, waarbij de eerste hormonale veranderingen zich aankondigen en waarin men nog een regelmatige cyclus heeft. Deze fase start bij sommige vrouwen al voor hun 40ste.
- Perimenopauze – Tijdens deze fase worden de hormonale veranderingen groter. De periode kondigt zich aan door een onregelmatige cyclus. Bij sommige vrouwen start deze fase vanaf hun 45ste. Gemiddeld start deze rond je 50ste. Deze periode kan een paar jaar aanhouden.
- Menopauze – De laatste menstruatie is een jaar geleden en blijft weg. Deze periode start gemiddeld rond je 53ste.
- Postmenopauze – Eigenlijk slaat deze term ook op de menopauze: het is de periode vanaf een jaar na de laatste menstruatie.
Wat gebeurt er met je hormonen in deze periode?
Een 10-tal jaar geleden volgde ik een opleiding bij een Amerikaanse gynaecologe. Ze werkte complementair, was Functional Medicine Arts en stond aan het hoofd van een groepspraktijk. In deze praktijk was zelfs een sjamaan werkzaam. Deze vrouw sprak toen de gevleugelde woorden:
“Tijdens de menopauze betaal je de rekening van de ‘adrenal bank account’ van je voorbije leven.”
De slide zie ik nog voor me. Ze had er een foto van een oude kassa bij gezet. Wat ze hiermee bedoelde was, dat je reeds van in het begin van je vruchtbare periode er heel goed voor moet zorgen dat je stresshormonen niet de pan uit swingen. Zo zorg je voor een mooie en sierlijke hormonendans.
Wat betekent dit concreet?
Ons leven kenmerkt zich door een afwisseling van werk en rust, drukte en ontspanningen, stress en plezier, … Wanneer er balans is tussen die tegengestelden, dan zijn de stresshormonen, namelijk cortisol en adrenaline, ook in balans. Wanneer er onbalans is – bij te veel werk, drukte en stress – maakt ons lichaam te veel cortisol en adrenaline aan. Het gevolg is dat de bijnieren uitgeput geraken.
Hormonen sturen heel wat processen in ons lichaam aan. Een balans in stresshormonen zorgt ervoor dat we fit wakker worden en dat we goed en diep kunnen slapen. Deze balans zorgt ook voor een gebalanceerde aanmaak van de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron. Een regelmatige cyclus is een voorteken van een rustige overgang. Een onregelmatige cyclus of een cyclus voorafgegaan door PMS, met hevige bloedingen of met andere ongemakken, wijst dan weer op een algemene onbalans in onder andere de stresshormonen.
De stresshormonen noem ik wel eens ‘de orkestmeester van onze hormonen’. Alle andere hormonen zijn secundair en kunnen enkel in balans zijn als er een balans is in je stresshormonen. Als de orkestmeester zijn job niet doet, komt er van een mooie hormonendans niet veel in huis.
Typische klachten tijdens de overgang
Zowel in de premenstruele als premenopauzale periode verandert de verhouding tussen oestrogeen en progesteron. Oestrogeen is een hormoon dat je van nature ondersteunt om je rustig en blij te voelen, waardoor je minder sensitief bent voor meer uitdagende gevoelens (zoals verdriet, boosheid en angst). Zowel voor je menstruatie als voor je menopauze vermindert de productie van dit hormoon. In de menopauze maakt je lichaam ongeveer 60% minder oestrogeen aan.
Heel dit stadium van 10 tot 15 jaar is een periode van verandering. Ondanks alle schommelingen wil je je goed in je vel voelen, je gewicht op peil houden (of zelfs afvallen) en vooral zo min mogelijk klachten hebben. Klachten zoals:
- Opvliegers en temperatuurschommelingen
- Nachtelijke zweetaanvallen
- Stemmingswisselingen
- Slapeloosheid, door overprikkeling of oververmoeidheid
- Spijsverteringsproblemen
- Drogere vagina en huid
- Meer rugpijn en buikpijn
- Vermoeidheid
- Meer vetopslag
- Verhoogd hongergevoel
- Minder zin in beweging
- Vertraagde stofwisseling
Wat kan je doen tegen deze klachten?
Wat kan je nu doen om ervoor te zorgen dat je deze periode zo goed mogelijk doormaakt?
Uiteraard moeten we een aantal van deze veranderingen leren aanvaarden. Toch is preventie de boodschap. De oplossingen zijn een goed stressbeheer en het kennen van je lichaam en de vele signalen. Enkele tips:
- Breng je bloedsuikerspiegel in balans. Hoe je dit aanpakt lees je in ons boek ‘Samen gezond‘, ons gratis e-book en een blogpost over het aanpakken van metaboolsyndroom. In een notendop komt het erop neer dat je meer vetten en minder suikers en koolhydraten mag eten.
- Zorg voor balans tussen rust en werk, ontspanning en actie. Daarover kan je meer lezen in onze blog over mentale balans. Beperk zeker je cafeïnegebruik en neem de nodige supplementen!
- Ondersteun je lichaam met adaptogene kruiden en magnesium. Deze helpen je lichaam om minder stresshormonen aan te maken. Je zal merken dat je hierdoor beter slaapt. Goede kruiden zijn rhodiola in de ochtend, ashwaganda ‘s avond en magnesium (in de vorm van citraat, tauraat of bisglycinaat), ook ‘s avonds. Vermijd het gebruik van magnesiumoxide en carbonaat!
- Eet minder dierlijke voeding en meer plantaardige voeding die rijk is aan fyto-oestrogenen, de natuurlijke oestrogenen in planten. Goede voedingsmiddelen zijn bijvoorbeeld: linzen, gefermenteerde soja, lijnzaad, abrikozen, amandelen, blauwe bessen, cashewnoten, dadels, groene groenten, havervlokken, zeewieren, knoflook, olijven en olijfolie, peterselie, rijst, salie, sesamzaad, wortels, en zoete aardappels. Let op met niet-gefermenteerde sojaproducten zoals tofu, sojamelk en sojayoghurt: deze vermijd je best.
- Hou je metabolisme en je vetverbranding op peil. In onze blog over vetverbranding krijg je nog heel wat tips en tricks. Bewegen blijft bijvoorbeeld heel belangrijk. Vooral het soort beweging en de intensiteit ervan zorgen voor een optimaal resultaat. Daarenboven word je van bewegen alleen maar vrolijker.
OVER gewicht en hormonen
Al deze elementen zitten vervat in onze 3-isOne kit ‘OVER gewicht‘. Tijdens dit online programma dat 5 weken duurt, worden mensen die duurzaam gewichtsverlies willen, stap voor stap begeleid naar een nieuwe levensstijl. Dit programma bevat ook voedingssupplementen die je hongergevoel verminderen en je verzadiging verhogen. Daarenboven wordt je vetverbranding op een natuurlijke manier ondersteund. Je zal ervaren dat je niet alleen je gewicht in balans brengt. Bovendien zal je je ook emotioneel stabieler en vitaler voelen.
Wil je graag meer tips over je hormonendans en de impact daarvan op je mentaal en fysiek welzijn? Wij geven regelmatig tips om een goede gezondheid na te streven. Dat gaat tenslotte om veel meer dan alleen voeding. Op onze besloten Facebookpagina vind je bovendien heel veel gelijkgezinden waarmee je naar hartenlust ervaringen kunt uitwisselen. Je kunt lid worden op eenvoudig verzoek.
