Karakter om te diëten? Eerlijk gezegd: dat heb ik nooit gehad! Daarvoor hou ik veel te veel van eten! Nochtans begint het vaak daar. Dat principe geldt ook bij emo-eten aanpakken. Natuurlijk weten de meeste mensen wat goed is voor hen, maar ze vervallen steeds in dezelfde valkuilen en hebben niet het ‘karakter’ om weerstand te bieden of positief met dat ‘falen’ om te gaan.
Psychotherapie vs. bewustwording
Vaak ben je je er helemaal niet bewust van dat je een emo-eter of emotie-eter bent. Die neiging kan ontstaan vanuit verveling, angst of een hopeloos gevoel. Vaak vertrekt het ook vanuit het gevoel dat je geen controle hebt over je leven of dat je je niet gewaardeerd voelt. Psychotherapie kan dan helpen om die emotionele oorzaken in kaart te brengen, maar daar stopt het vaak.
Anders is het met ‘bewustwording’, waar ik me intussen al een aantal jaar in verdiept heb. Je kan bewustwording vergelijken met een reis naar binnen. Het is een reis vóór jezelf en met jezelf. Uiteraard doe je dit met een reisbegeleider en dat is dan meestal een therapeut of een coach. Je kan dit soort zaken ook doen in groep, terwijl je ergens verblijft. Dan word je een aantal dagen na elkaar ondergedompeld in je reis van bewustwording. In het bewustwordingsproces zet je zelf stappen. Je gaat zelf op ontdekking en beslist zelf welke bezienswaardigheden ‘de moeite’ zijn om eens even grondig bij stil te staan. Meestal zijn de bezienswaardigheden die de moeite zijn om te gaan ontdekken deze waar je op het eerste zicht niet veel zin hebt om naar te kijken. Je voelt er misschien zelfs veel weerstand tegen. Toch zijn deze bezienswaardigheden achteraf de belangrijkste en de mooiste. Het lijkt geen actieve reis. Het ziet er misschien zelfs uit als een passieve reis. Toch zal je na de reis beseffen en ervaren dat er veel gebeurd is.
Het emotioneel vs. het rationeel brein
Als je al een beetje bekend bent met persoonlijke ontwikkeling of bewustwording, heb je al heel wat boeken gelezen over de verschillende breinen of er misschien iets over opgevangen tijdens een infosessie. Mocht dat niet het geval zijn, dan leg ik het graag nog eens kernachtig voor je uit.
De 3 breinen
Je hebt 3 breinen:
- je reptielenbrein of oerbrein
- je limbisch of emotioneel brein
- je neocortex, denkende of rationele brein
Je reptielenbrein of oerbrein is het brein dat het overneemt in alle stresserende situaties. Het zorgt ervoor dat je kan vechten, bevriezen of vluchten om te overleven. Dat is de belangrijkste taak van dit brein: zorgen voor overleving. Overleven is iets anders dan leven. Je persoonlijkheid kiest dan voor een ‘voorkeurstressreactie’. Die voorkeurstressreactie bepaalt mede aan welke lichamelijke aandoeningen je gevoeliger zal zijn.
Een innerlijk gevecht
Je limbisch brein of emotioneel brein verwerkt je indrukken, zintuigelijke prikkels en emoties, zoals de naam zelf zegt. Hier huist je langetermijngeheugen en worden ook alle zintuigelijke waarnemingen verwerkt.
Vaak worden emoties, zaken uit het verleden en zintuigelijke waarnemingen hier bewust of onbewust ook aan mekaar gekoppeld. Dit geeft dan weer aanleiding tot heel wat, meest onbewuste, overtuigingen. Tijdens stress, acuut of chronisch wordt je rationele brein uitgeschakeld en ga over op de automatische piloot van de 2 andere breinen. Deze breinen nemen de controle over. Bijgevolg word je gestuurd vanuit een aantal door de jaren heen ontwikkelde overlevingspatronen of overtuigingen. Dit is vaak een onbewust proces.
Je rationele brein of het denkende brein zal bewuste keuzes maken. Je rationele brein zal meestal de ratio afwegen en dit belangrijker vinden dan je gevoelens. Het gevolg is dat er hierdoor op onbewust niveau een innerlijk conflict ontstaat dat zelfs voor heel wat stress en emoties kan zorgen.
Het rationele brein is wat ons als mens onderscheidt van dieren. Met dit brein kunnen we ons in rust bewust worden van deze onbewuste patronen, overtuigingen en overlevingsmechanismen. We kunnen dan rationeel gaan afwegen welke daarvan onze gezondheid en gewicht of de doelen in ons leven in de weg staan. Dat zijn immers de mijnen in ons leven die we moeten ontruimen.
Psychotherapie helpt om deze valkuilen in kaart te brengen. Coaching en bewustzijnsontwikkeling gaan nog een stap verder. Daar leer je om stap voor stap de overtuigingen die jou in de weg staan om je ware ik te omarmen en te transformeren naar nieuwe overtuigingen en patronen. Het vraagt ongeveer 21 dagen dagelijks werk om dit in te bouwen in je celgeheugen. Na 3 maanden zijn deze nieuwe patronen verankerd in je cellen en geheugen. Het brein is heel elastisch en plastisch. Het doel is dat jij opnieuw aan het stuur komt van jouw leven. Jij stuurt de optimale samenwerking tussen deze 3 breinen. Alleen via dit besef kan je emo-eten aanpakken, deze keer voorgoed!
Emo-eten geprogrammeerd?
Die overlevingspatronen waarover ik het eerder had, worden immers al heel vroeg in ons leven ontwikkeld. De meeste van die patronen ontstaan voor ons 7de levensjaar. De rest volgt dan gewoonlijk tussen de 7 en 14 jaar.
- Je bent verdrietig en je krijgt een lolly.
- Je gaat braaf mee naar de bakker en krijgt daar een snoepje.
- Bij de slager krijg je telkens een vleesje.
- Je maakt ruzie en je bent boos en maakt het weer goed. Als beloning krijg je een chocoladewafel.
- Je schrikt wakker uit een nachtmerrie en wordt getroost met een opgewarmde Cécemel.
- Enzovoort.
Je begrijpt het principe intussen wel… Je moet al over erg sterke genen beschikken om naar aanleiding van die dingen geen verstoord eetpatroon te ontwikkelen. Al van het prille begin worden namelijk al heel wat verbanden in je brein gelegd waardoor voeding met extra kleur- en/of smaakstoffen wordt gekoppeld aan emoties zoals verdriet, angst, boosheid, blijdschap, etc.
‘Hoe gaat het?’
Bovendien leef je in een maatschappij waarin het de norm is dat het met iedereen ‘goed gaat’. Ik kom niemand tegen met wie het niet goed gaat! En áls we al iemand ontmoeten en we vragen hoe het gaat en die persoon antwoordt: ‘niet goed’, dan weten we onszelf geen houding te geven. We hebben geleerd om ons gevoelsleven te koppelen aan wat we eten. Hierdoor krijgt ons gevoelsleven niet de voeding die het écht nodig heeft. Ook ons lichaam krijgt niet de voedingsstoffen die het écht nodig heeft. Want de voedingsindustrie weet heel goed hoe ze met extra suikers, smaakstoffen en kleurstoffen op deze breinen kunnen inwerken om iedereen in een soort ‘tevreden-toestand’ te houden. Dit noemen we ook ‘het kokende kikkersyndroom’.
Het is hier dat bewustzijnsontwikkeling een belangrijke rol kan gaan spelen.
Emo-eten aanpakken met bewustwording
Met behulp van bewustzijnsontwikkeling ga je je bewust worden van die destructieve patronen. Bewustzijnsontwikkeling gaat vooral over het bewust worden van jouw gevoelens en emoties. Dat is meer dan ze in kaart brengen. Dat wil zeggen: er verbinding mee maken. Ik wil graag illustreren wat ik hiermee bedoel aan de hand van een voorbeeldje, met een emotie die je vast regelmatig ervaart: woede.
Woede ontstaat vaak in familie-, vriendschaps- of liefdesrelaties waarin je grenzen worden overschreden. Uit angst om de ander kwijt te spelen of misschien wel door sociale druk of conventies, ga je die woede verbergen. De ene is daar natuurlijk al wat beter in dan de andere… Toch, of je nu af en toe eens ventileert of uitbarst, of permanent gefrustreerd rondloopt, of gewoon nooit ruzie maakt, … Die opgekropte woede moet érgens heen. Meestal verandert woede die niet wordt geuit langzaamaan in wrok, verbittering, onmacht,… Deze opgestapelde energie is als een stoompot, waar zo nu en dan wat hete stoom uit ontsnapt in de vorm van een snijdende opmerking, denigrerende woorden, of kleinerende opmerkingen.
Stap voor stap
Een heel belangrijke stap in dit proces is het leren kennen van jezelf en wat voor jou belangrijk is. Wat zijn jouw kernwaarden en behoeften? Want het zijn net onvervulde behoeften en met de voet getreden waarden die voor stress zorgen en aanleiding geven tot gevoelens van angst, boosheid, verdriet of walging. Door jouw waarden te leren kennen kan je leren om er zelf voor op te komen. Ingevulde behoeften en erkende waarden zorgen voor geluk, tevredenheid en echte blijheid. Het gevolg is dat je minder zal gaan eten om je even blij en gelukkig te voelen.
Emoties uiten
Woede uiten komt in het beste geval neer op: ze omzetten in een constructieve actie. Gebeurt dit niet, dan wordt woede vaak destructief. Je nestelt jezelf dan in een slachtofferrol, al dan niet met de bijhorende sluimerende wraakgedachten. Of je nu daadwerkelijk overgaat tot een wraakactie of niet doet er eigenlijk niet toe. Het mechanisme erachter is hetzelfde.
Deze negatieve gewoonte creëert een barrière tussen jezelf en je diepe, pijnlijke of emotionele gevoelens. Het zorgt ervoor dat je het onderliggende probleem niet onder ogen hoeft te zien. Je gaat berusten in die slachtofferrol, misschien zelfs je erin wentelen en uiteindelijk zelfs ervan gaan genieten. Het is immers veilig om je te focussen op hoe onheus je wel behandeld bent en hoezeer mensen je wel keer op keer tekortdoen. Je legt je na een tijdje neer bij deze situatie want je gaat geloven dat (fantaseren over) de ander of jezelf straffen je pijn zal verlichten. Meestal is dit een heel onbewust proces.
Het belang van vergeving
Vergeven speelt daarom een belangrijke rol in loskomen van emotie-eten of duurzaam emo-eten aanpakken. Iemand écht vergeven geeft je een licht en liefdevol gevoel. Toch is het geen kwestie van ‘gewoon even doen’. Échte vergeving vraagt moed en energie. Het vraagt wijsheid en empathie. Hoe moeilijker je jezelf kan verplaatsen in iemand anders met al zijn of haar bagage, geschiedenis en context, hoe moeilijker het wordt om te vergeven. Het is dus ook een proces dat tijd vraagt. Ga je er te licht over, dan stap je eigenlijk over je pijn heen en neem je deze niet serieus. Misschien zie je dan zelfs de werkelijkheid niet onder ogen. Je erkent dan niet de impact die onrecht op jou heeft. Daarom kan je ook pas vergeven wanneer je je emotie, je woede, (h)erkent en toelaat. Psychotherapie kan je hier opnieuw bij helpen: bij het (h)erkennen van je woede. Toch is het bewustzijnsontwikkeling waarmee je aan de slag gaat om die emotie op een gezonde manier weer los te laten en te transformeren. Op die manier kan die zich niet kan vastzetten in je lichaam om er allerlei pijn en chronische klachten te veroorzaken. Over de impact van emoties op ons fysieke lichaam, kan je meer lezen in mijn vorige blog over de impact van spanningen op de processen van ziekte en genezing.
Beschermen, voelen en uiten
Enerzijds erkennen dat je een slachtoffer bent en anderzijds vermijden dat je in die rol berust, is een uitdaging. Het is belangrijk om je te realiseren dat jou fysiek, emotioneel of materieel schade is berokkend. In een relatie zijn minstens 2 partijen en het is even belangrijk om de verantwoordelijkheid van je partner in het conflict te zien als je eigen verantwoordelijkheid. Je hebt immers ook altijd zelf een aandeel in aanvaring. Je hebt bijvoorbeeld je eigen grenzen niet goed bewaakt, misschien uit angst om niet meer leuk gevonden te worden. Dat is een keuze die je maakt, maar daar draag je ook de consequenties van. Je grenzen zullen dan in de toekomst logischerwijze vaker worden overschreden. Je creëert zo als het ware zelf een klimaat waarin je gemakkelijk pijn of wrokgevoelens zal ervaren. Bij een kind is dat anders. Die draagt een dergelijke verantwoordelijkheid nog niet. Maar als volwassenen kunnen we onszelf beschermen tegen dergelijke situaties door constructief te handelen. Dat is ons recht, maar ook onze plicht naar onszelf. Anders brengen we onze zelfzorg in het gedrang. Als je als volwassene ontdekt dat je dit niet kan, omdat je het als kind nooit geleerd hebt, of nooit boos mocht zijn, moet je dit alsnog als volwassene gaan leren. Je kan het zien als het leren van een taal. Als je nooit Chinees gesproken hebt of het nooit geleerd hebt, zal je dit alsnog moeten leren om het te kunnen spreken. Zo is dat ook met het leren omgaan met emoties of gevoelens waar je als je kind niet mee hebt kunnen experimenteren.
Helen met behulp van assertiviteit
Voelen vraagt een zekere mate van assertiviteit van ons. Woede op een constructieve manier uiten, is immers helend. Daarbij geef je duidelijk aan wat de impact is van bepaald gedrag op jouw gevoelens, wat daar de gevolgen van zijn en waar jouw grens ligt. Op basis van die ‘feedback’ geef jij je grenzen duidelijk aan. Woede is een beschermingsmechanisme dat ons onze grenzen doet ervaren. We voelen het immers wanneer die worden overschreden. Het is dus ook belangrijk om die woede te uiten op een constructieve manier. Als je dan krachtig jezelf gaat beschermen, dan heb je geen behoefte meer aan wraak of vergelding. Je zal ook minder behoefte krijgen om zomaar wat in je mond te gaan stoppen om jezelf tijdelijk weer bij te maken of eten inzetten om jezelf aandacht en respect te geven die je niet krijgt van de ander. Je emotionele honger wordt dus echt ingelost op deze manier.
Dat is veel belangrijker want niet alleen je gewicht vaart er wel bij, ook je gehele vitaliteit en gezondheid. Jouw heling verkrijg je niet met malende negatieve gedachten of plannetjes. Verdriet wegslikken zal zorgen voor een krop ik je keel of een knoop in je buik, waarmee je heel wat energie vastzet. Wenen is tranen laten stromen, zodat de pijn lichter wordt, je zal vrijer kunnen ademen, enz… Er zijn tal van manieren om de verschillende emoties en gevoelens vrij te laten. Je kan hier veel over lezen. Dat zal je inzichten geven waarmee je dan aan de slag kan gaan. Dit zal vervolgens dagelijks gaan zorgen voor de werkelijke transformatie.
Vergeven is jezelf vrijmaken
Vergeving is loslaten, jezelf losmaken en je vrijheid claimen. Door te vergeven, aanvaard je wat er is gebeurd en zorg je ervoor dat de persoon die hier een rol in speelde geen macht meer heeft over jou. Het is iets wat je doet in vele kleine stappen. Eerst vertrek je van bij je hoofd en gedachten. Daarna komt het vanuit je hart. Dat laatste is iets dat ontstaat zodra je er klaar voor bent. Het juiste moment, dat bepaal je zelf of het komt vanzelf, als kers op de taart.
Emo-eten oplossen met diëten?
Je merkt dat de oorzaak van emo-eten veel dieper zit dan je eetgedrag. Emo-eten aanpakken vergt inzicht en actie. De oplossing vraagt bijgevolg veel meer dan gewoon: ‘calorieën tellen’ of ‘halve porties nemen’ of ‘wat minder in je mond stoppen’ of ‘wat vaker gaan joggen’ of ‘meer karakter kweken’. Wil je kennismaken met hoe we jou concreet en in stappen helpen om dit aan te pakken? Dan kan dat tijdens onze workshop: Leer overgewicht, vermoeidheid en gezondheidsklachten aanpakken met leefstijl.
Die leefstijl kan je stap voor stap aanpakken met een aantal praktische en dagelijks toepasbare oefeningen. Daarom voeden we we bij 3-isOne het lichaam, brein en hart met veel meer dan eten. We voeden het met bewegen, voelen, eten, ademen en rusten.
Zelf emo-eten aanpakken!
Wil jij voorgoed verlost worden van emo-eten? Dan zal dat dus 21 dagen een inspanning van je vragen. Na die periode voel je écht al het verschil. Daarna heb je nóg eens 3 maanden nodig om de nieuwe gewoonten te verankeren. Je hoeft dit allemaal niet alleen te doen. Wij helpen jou met heel wat informatie die je krijgt via tekst en beeldmateriaal. Dat heet blended learning. Je kan dit online doen met begeleiding via instructievideo’s, al dan niet gecombineerd met live coaching, volgens jouw eigen voorkeuren en behoeften.
